عزّ ربوبیت و ذل عبودیت

یکی از آداب قلبی در عبادات و وظایف توجه به عزّ ربوبی و ذل عبودی است (توجه به عظمت حق تعالی و ذلت نفس) و قوت و ضعف سلوک هر کس در میزان توجه به این امر است. انسان هر چقدر در خودیت و انانیت باشد از کمال انسانیت دورتر می شود زیرا حجاب خودبینی از حجب دیگر ضخیم تر بوده، رهایی از آن هم دشوار تر است، بلکه رفع این حجاب کلید غیب و شهود است.

در اینجا خوب است بحث « توجه» مطرح شود. وقتی انسان به خود نظر میکند متوهم می شود و خود را اصل می گیرد و از طرفی انسان ذاتا کمال طلب است، دنبال این است که خود را کامل کند، چنین انسانی کمال خود را در پاسخ به  امیال نفسانی می داند و تمام وقتش صرف انانیت شده دیگر فرصتی برای عبودیت الله ندارد.

پس باید هجرت کرد مانند کسی که از شهر خود خارج می شود از حد ترخص می گذرد، مسافر می شود و بعد نماز شکسته بجا    می آورد، تو هم باید هجرت کنی، هجرت از انانیت به سوی الله و تا وقتی که هنوز دیوار های نفس پیدا است تو مسافر حق نشده ای

مصباح الشریعه باب 100